Historie

Papiermolen Het Fortuin

Gebouwd in het begin der 18e eeuw, want hij bestond al in 1731. Was met spanen gedekt en had een met hout beklede kap. Bouwheer was Jan Pietersz. van der Leij. In 1837 kwam de molen in het bezit van de firma Van Gelder en deze besloot er, door stoom gedreven, papiermachines in te plaatsen. Deze onderneming liep op mislukking uit en kostte veel geld. ln 1855 werd de molen van de hand gedaan en kwam in bezit van Cornelis Honig Jansz. In de avond van 4 januari 1894 geraakte hij in brand, door overwaaiend vuur van de brandende molen Het Guiswijf en werd totaal verwoest. Alleen het molenaarhuis bleef bespaard en dat bestaat thans nog. Op het molenerf werd een stenen pakhuis gebouwd waarop de molennaam overging. Thans in gebruik als woonhuis, ten noorden van het Guispad.

Van Jan Honig & Comp. tot Krijt

Fabrikant Jan Honig & Comp. van eigenaar Cornelis Honig Jansz., gaat in 1912 over op zoon Abraham Honig Cz. Abraham neemt in 1913 Jacob Krijt Maartenszn in dienst. Na het overlijden van Abraham in 1947 koopt Jacob de firma. Zijn zoon Maarten komt eind 1949 op kantoor, een paar maanden voordat zijn vader sterft. Na WO II ging het bedrijfsleven voortvarend van start. Zo breidt ook Maarten de zaak meer en meer uit en richt daarnaast in 1991 de Stichting Krijt Hulpfonds op. Dit fonds schenkt in 2014 'een fortuin' voor de totstandkoming van 'Het Fortuinfonds' te Zaandijk.

Papiermolen De Schoolmeester [ bijgenaamd Gauwdief ]

Windbrief aan Symon Stoffelsz., dd. 10 juni 1695. Dit document werd laat uitgereikt, want de molen begon op 20 september 1692 reeds te malen. Op 9 januari 1712 werd hij opgenomen in een assurantiecontract, ten name van Symon & Baart Stoffelsz. Veen. Op 15 september 1794 heeft de molen brandschade geleden.

De Schoolmeester is een van de weinige nog in bedrijf zijnde molens in de Zaanstreek en de enige windpapiermolen ter wereld. Hij staat aan en ten zuiden van het Guispad, bewesten de Watering. Op 1 maart 1949 werd de droogschuur door storm verwoest en daarna weer hersteld. De Schoolmeester was sinds 1692  in handen van verschillende eigenaren, maar vanaf 1 januari 1977 is dit de Vereniging De Zaansche Molen.

Uit 'Duizend Zaanse Molens' van Pieter Boorsma